Cultuursector sluit opnieuw de deuren Kunst & Cultuur
© WesttoerSchramme: 'Het is van belang dat we de sector een perspectief voor de toekomst blijven geven.'
De sluiting heeft een impact op een grote groep mensen want de cultuursector is meer dan enkel de artiesten. Er werken ook technici, woordvoerders, HR-medewerkers, chauffeurs, decorbouwers en zo verder. Professor Annick Schramme doet onderzoek naar het Vlaamse cultuurbeleid: ‘In de creatieve sector als geheel blijkt uit een laatste economische impactstudie van het Agentschap Innovatie en Ondernemen dat er een dikke 10,5% zelfstandigen werken in de creatieve sector. Dus dat stelt wel heel wat voor. En als we kijken naar de sector van podiumkunsten, muziek en beeldende kunst die het hardst wordt getroffen, spreken we over 35 000 voltijdse equivalenten.’
Het gaat dus om een grote groep mensen en de balans van de gevolgen voor hen is momenteel nog moeilijk op te maken. Al zijn er wel bepaalde vooronderstellingen, aldus Schramme: ‘In de UK schat men de economische impact op zo’n 26% minder inkomsten voor dit jaar. In Duitsland ligt dat getal op 23%. In Slovenië komt de impact op de cultuurwerkers neer op een 44% minder inkomsten.’ Het is nog even koffiedik kijken wat de precieze economische impact hier in België zal zijn, maar Schramme spreekt toch van zeker een kwart minder inkomsten en dat zal natuurlijk grote gevolgen hebben. Filmkenner Lieven Trio: ‘Er gaan meer en meer bioscopen zijn die het moeilijk zullen krijgen en misschien overkop zullen gaan. Er zullen dus minder schermen zijn om de vele blockbusters die zijn doorgeschoven naar 2021 op te spelen, waardoor de films minder geld zullen opleveren en dat brengt dan het hele ecosysteem in gevaar. Want minder opbrengsten betekent ook dat er minder films geproduceerd zullen kunnen worden in de toekomst.’
De bioscoopsector floreert normaal in het najaar. De twee ingrediënten daarvoor zijn het koude, gure weer en een excellent aanbod van films die het award seizoen inluiden. Maar niets van dat alles. De blockbusters werden uitgesteld en nu komt er dus een verplichte sluiting. Nu de cinema’s in moeilijk vaarwater verkeren, zien verschillende streamingdiensten een opportuniteit. Vroeger volgde een film die uitkwam een vast traject: eerst kwam die uit in de cinema, daarna op dvd, vervolgens in verhuur en ten slotte kwam de film op televisie. Dat traject wordt onderuitgehaald door de streamingdiensten. Disney bracht ‘Mulan’ rechtstreeks uit op hun eigen platform en liet de cinema’s links liggen. Ze zullen dit hoogstwaarschijnlijk ook herhalen met ‘Soul’, de slotfilm op Film Fest Gent. Trio: ‘Er zijn geruchten dat er vanuit de studio MGM pogingen zijn geweest om de nieuwe Bondfilm ‘No Time to Die’ te verkopen aan een streamingsdienst voor 600 miljoen dollar.’ Je kan je afvragen of dit een poging is van de streamingdiensten om de distributie en bij uitbreiding de cinema’s dood te knijpen. Trio: ‘Dit kan zeker het effect zijn. Als je de cinema’s niet de kans geeft om die films te tonen, is dat misschien een manier om de exclusiviteit op die film te behouden, een strategie om de eigen service te promoten en de cinema’s geen kans te geven om nog iets te verdienen dit jaar.’
Liefhebbers van de culturele sector konden tijdens de eerste lockdown heel wat van hun favoriete kunstvormen online bekijken. Cultuurhuizen schakelden toen massaal over naar online alternatieven. Toen de protocollen en beperkte bezoekersaantallen het mogelijk maakten om opnieuw cultuur te beleven, paste het publiek zich opnieuw aan. Maar wat doet een nieuwe sluiting met het vertrouwen? Schramme: ‘Wat er nu gebeurt is niet alleen dodelijk voor de inkomsten van de culturele sector, maar dat creëert een heel grote angst. Men zal dus niet zo snel terugkeren naar die zalen. Zelfs als de toestand terug beter zou zijn.’ Dat is natuurlijk jammer want cultuur heeft een grote impact op het welzijn van de bevolking. Schramme: ‘Het is aangetoond dat mensen die participeren aan cultuur zich ook beter voelen, het bevordert hun welzijn.’ Dus laat ons vooral hopen dat we binnenkort weer in de theaterzaal zitten, een expo bezoeken en ons laten betoveren tijdens een concert.