De vijf boeken die het leven van Chantal Pattyn hebben veranderdKunst & Cultuur

Donderdag start het Klarafestival. Het thema dit jaar is "Libera me". "Het gaat over de bevrijding, onze eigen existentiële bevrijding en vrijheid en hoe dat in elkaar zit", legt Pattyn gedreven uit. "De rode draad is ook het Faustiaanse thema, want je eigen bevrijding gaat soms ten koste van anderen. Heel veel componisten lieten zich door dit thema inspireren." Op het programma onder meer Teodor Currentzis, "een van de meest geweldige dirigenten van zijn tijd", en zangeres Barbara Hannigan die "The rake's progress" van Igor Stravinsky dirigeert. "Er staan trouwens buitengewoon veel vrouwen op de affiche", benadrukt Pattyn. "Ook in de klassieke wereld zijn de zaken aan het veranderen. Eindelijk!"

"Ik merk vaak dat het voor veel mensen op het Klarafestival over meer dan muziek gaat", zegt Pattyn. "Ik ben ervan overtuigd dat deze samenleving heel zwaar op de dool is. Mensen zijn onzeker en zoekende. Dat vertaalt zich politiek in vooral veel polemiek. Maar mensen willen ook nieuwe verhalen. Omdat de oude niet meer gelden. In die zoektocht naar zingeving merk ik dat kunst een heel belangrijke rol speelt. Ik kan betreuren dat niet elke Vlaming wekelijks naar de bibliotheek gaat of een concert bezoekt, en dat het onderwijs te weinig inzet op de kennis van onze cultuurgeschiedenis, maar ik ben niet pessimistisch. Mensen zijn niet dom. En iedereen heeft nood aan schoonheid en verbeelding. En aan andere manieren van kijken en denken. Sommige concerten op het Klarafestival zijn al maanden uitverkocht. Dat is het mooiste bewijs. Daar bovenop word je elke avond geconfronteerd met de virtuositeit van muzikanten. Hun leven lijkt heel plezierig, maar is eigenlijk waanzin, want muzikanten zijn topsporters."

Als fervente lezer voedt Pattyn zich ook al haar hele leven met verhalen. "Ik lees overal, op de metro, in de trein, in mijn bed, ik heb altijd een boek bij. En een potlood om passages aan te duiden. Ik ruïneer mijn boeken, maar ik vind het ook niet zo erg. Ik leen ook heel graag boeken uit, maar ik krijg ze wel graag terug."

Dat boeken je leven kunnen veranderen, daar staat ze nogal sceptisch tegenover. "Stel je voor dat dat kon? Je voelt je even richtingloos, het overkomt ons allemaal. Je leest een goeie Murakami... daarmee ben je ook niet back on the tracks natuurlijk. Ik vond het dan ook een verschrikkelijke opdracht om een top 5 te maken. Zoveel boeken zijn voor mij belangrijk geweest op een bepaald moment. Maar of ze mijn leven hebben veranderd, dat weet ik niet. Ze hebben me wel gevormd. Ik merk wel dat de boeken die je leest als je 18, 19 bent, de meeste impact hebben: dat is het moment dat je aan je eigen Bildung (geestelijke vorming) begint, je bent nog een soort leeg vlak, een wit blad."

Uiteindelijk werd dit de lijst:

1. "De conformist" - Alberto Moravia
2. "Madame Bovary" - Gustave Flaubert
3. "De uitvinder van de natuur" - Andrea Wulf
4. "Het verdriet van België" - Hugo Claus
5. "Marguerite Duras" - Laure Adler

Chantal legt haar selectie uitgebreid uit op de site van VRT NWS