Alan Lomax en de roots van de blues

“Zonder Alan Lomax was de blues misschien nooit zo bekend geworden. Dan waren er geen Beatles en geen Rolling Stones geweest.” Woorden van de Britse muziekpionier Brian Eno.

Nochtans was Alan Lomax zelf geen bluesmuzikant. Hij was musicoloog en etnoloog. Vanaf de jaren 1930 trok hij dwars door de Verenigde Staten en Europa op zoek naar volksmuziek. Eerst samen met zijn vader John, later alleen. In de koffer van zijn auto stak een enorm opnameapparaat. De draagbare bandrecorder was nog niet uitgevonden. Maar met lakplaten, batterijen en lange kabels raakte Lomax overal waar er muziek werd gemaakt.

Het bekendst werden zijn opnames in het diepe Zuiden van de VS. De Tweede Wereldoorlog was nog niet begonnen, de slavernij niet lang geleden afgeschaft. Het Zuiden was compleet gesegregeerd. Witte mensen tegen zwarte mensen. En hoewel sommige zwarten aan de klim naar boven waren begonnen, werkten de meesten nog als arbeider of pachter op de katoenvelden.

In de Mississippidelta ging Lomax op zoek naar de echte blues. Hij ontdekte de muziek van Leadbelly, Blind Lemon Jefferson, Robert Johnson en Muddy Waters. Maar Lomax groef nog dieper, naar de bronnen van de blues. Hij bezocht kerken en cafés, negeerde de rassenwetten en ging in gesprek met zwarte straatmuzikanten in Beale Street in Memphis. Hij volgde een railroadgang die een treinspoor door the swamps trok. En hij kreeg uitzonderlijk toegang tot The Parchman State Penitentiary. Volgens de meeste zwarte gedetineerden de hel op aarde.

Lomax capteerde elke keer weer hun muziek. Hij klikte zijn microfoons in het statief, legde een nieuwe lakplaat op en liet de mensen hun eigen muziek zingen. Blues die ruw, ongepolijst en doorleefd klonk. Waarschijnlijk de meest eerlijke muziek uit het Zuiden. Over liefde, seks, verlangens, struikrovers, moordenaars, angst, dwangarbeid en eenzaamheid.

De legendarische opnames van Lomax zouden verschillende generaties muzikanten beïnvloeden. Van Mick Jagger en Brian Eno tot Nick Cave en Moby.

De zomer van Klara volgt een hele week het spoor van Alan Lomax. Deep down south, in het land waar de blues begon. Met de stem van Korneel De Clercq.

Lees zeker ook The Land Where the Blues began, het boek waarop we ons baseerden. Meer informatie vind je hier.

Hieronder een documentaire - in het Engels, niet ondertiteld - over The Land Where the Blues Began.