Fin de Partie van György Kurtag: een Belgische première

Kurtags enige opera

Kurtag schreef het werk in zijn zeer oude dag, hij begon eraan toen hij 84 was en werkte er zeven jaar lang aan vanaf 2010. In 2018 ging Fin de Partie in première in de Scala van Milaan, dit tot groot succes, mee door de puike uitvoering en de regie van Pierre Audi.

Beckett

Fin de Partie is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Samuel Beckett, die het stuk in het Frans schreef omdat hij in Frankrijk leefde en werkte op dat moment. Net zoals het meer bekende “Wachten op Godot” schetst ook Fin de Partie de uitzichtloosheid en zinloosheid van het menselijk bestaan, gelukkig gaat dit gepaard met een dosis absurde humor. Kurtag kreeg het toneelstuk te horen en te zien in 1957 toen hij in Parijs studeerde bij Darius Milhaud en Olivier Messiaen. Hij was er weg van, maar toch duurde het nog een hele tijd voor de componist overstag ging om er een opera van te maken. Hij bleef er dan ook nog eens aan bijvijlen gedurende zeven jaar.

Het verhaal

Net zoals in En attendant Godot wordt er in Fin de Partie  vooral gewacht: In een huis aan zee zijn vier personages tot elkaar veroordeeld: De dominante Hamm die de meeste monologen debiteert, zit in een rolstoel en is blind. Hij is afhankelijk van zijn dienaar Clov. Clov is mank en kan dan weer niet gaan zitten. Ook de ouders van Hamm zijn immobiel, ze verloren hun benen tijdens een ongeluk met een tandem in de Ardennen, ze overleven elk in een vuilnisbak en ook zij zijn afhankelijk van Clov. Er valt weinig warmte te bespeuren tussen de personages: Hamm ergert zich aan het getater van zijn beide ouders. Clov verlangt ernaar om te ontsnappen en het echtpaar is ook al niet bijzonder liefdevol. Op een bepaald moment geeft Hamm aan Clov de opdracht om zijn ouders met vuilnisbak en al de zee in te kieperen maar zo ver komt het niet. Ondertussen is Nell overleden zonder dat iemand er erg in had. Hamm ontslaat Clov en vraagt hem om een warme herinnering, enkele woorden die hij kan koesteren, maar zelfs dat lukt Clov niet meer. Het eindspel is in zicht van een claustrofobisch en uitzichtloos bestaan.

De uitvoerders

De protagonisten zijn grotendeels dezelfde zangers als tijdens de eerste uitvoeringen in de Scala van Milaan en daarna in de Nederlandse Nationale Opera: De Noorse basbariton Frode Olsen brengt de rol van Hamm, de blinde man in de rolstoel; De Amerikaanse basbariton Morgan Moody is de manke dienaar Clov; De Italiaanse tenor Leonardo Cortellazzi is de vader van Hamm namelijk Nagg en de Britse alt Hilary Summers zingt de rol van de moeder Nell. Het symfonisch orkest van Opera Ballet Vlaanderen staat onder leiding van Johannes Kalitzke, een Duits componist en dirigent.

Beluister Fin de Partie van Kurtag in Klara Live op zaterdag 3 december vanaf 20h.