In memoriam Herman de Coninck

'Slaap maar,' zeg ik
tegen een dochter die allang slaapt
en daar wakker van wordt.
Het onweert. Misschien wil ik wel
dat zij bang is, dan kan ik vader zijn.
Maar ik kan niets anders dan samen met haar
niets kunnen.
Zoals woorden. De dingen gebeuren.
Zonder woorden zouden ze ook gebeuren.
Maar dan zonder woorden.

De literaire kritiek waardeerde zijn grapjes en zijn woordspelingen niet altijd. Maar die maakten misschien wel de kern van zijn werk uit.

Met handen kun je alles: een sigaret
opsteken, haren strelen,
een borst aanraken, een borst niet aanraken -
dit allemaal opschrijven.

Alleen zo kon Herman de pijn, het verlies en de dood in zijn eigen leven relativeren. Hij verloor vroeg zijn vader. Zijn eerste vrouw stierf in een auto-ongeval toen hij nog geen 30 was.

Ik herinner me vooral dat ik mijn bril niet vinden kon.

Die lag naast de auto op de grond. Eerst vond
ik hem, het was een nieuwe, dan jou.
Dank zij die bril kan ik je nog steeds zien.

Herman was bang voor zijn eigen dood. De nacht boezemde hem nog meer angst in want daar lagen zijn nachtmerries op de loer. Een angst die hij probeerde weg te spoelen met sigaretten, drank en nachtelijke gesprekken.

Ik heb ze nachtenlang gehad
Hersenbloedingen
Er knapte iets in mijn kop
Een ader, een vader

Herman de Coninck stierf onverwacht op 22 mei 1997 in Lissabon. Hij was te gast op een literair congres, omringd door alle groten van de Nederlandstalige literatuur. Hij stierf in de armen van een collega, amper 53 jaar oud.

‘De dood heeft mij een aanzoek gedaan.
Ik werd wit van het blozen.
(Ik bloosde als witte rozen.)

Mag ik degene zijn van wie je hebt gehouden?
Ik. Er ligt een hand op, op mijn borst.
Mag ik dat voor mezelf houden,
mezelf?

Een hand, dat is waarachter ik
glimlachte, een schoot had, me
excuseerde, stierf.
Je vroeg me om mijn hand.

Mag ik haar terug?’

Beluister de documentaire 'De dood heeft mij een aanzoek gedaan'
‘De dood heeft mij een aanzoek gedaan' is een documentaire van Wim Vangrootloon. In 2002 praatte hij met de Conincks zoon Thomas, dochter Laura, ex-vrouw Lieve Coppens en weduwe Kristien Hemmerechts. Over Herman, zijn poëzie, de liefde en de dood.  U kan deze documentaire hieronder integraal herbeluisteren.

Daarnaast bieden we hieronder ook de aflevering van het Canvas-progamma Histories opnieuw aan, en kan u alle quotes herbeluisteren die op maandag 22 mei over de verschillende programma's aan bod kwamen.