Soli Deo Gloria - Ricercar Consort & Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Pierlot

WIE?

Philippe Pierlot dirigeert Ricercar Consort en enkele zangers van Collegium Vocale Gent. De solisten zijn Maria Keohane (sopraan), Carlos Mena (alto), Julian Prégardien (tenor) en Mathias Vieweg (bas).

Bernard Foccroulle brengt op orgel enkele koraalbewerkingen uit het OrgelBüchlein (BWV 617 & 639) en Bachs bewerkingen van de Lutherse Gloriamelodie 'Allein Gott in der Höh sei Ehr’ (BWV 663 en BWV 715).

WAT?

Uit om en bij de 230 cantates die we van J.S. Bach kennen - wat een knap staaltje binge listening zou vragen – selecteerde Philippe Pierlot al de cantates met cataloognummer 22, 75 en 127 voor de cd Consolatio (Mirare, 2018). Op deze cd horen we de cantates Ich hatte viel Bekümmernis (BWV 21) en Die Himmel erzählen die Ehre Gottes (BWV 76). Voor dit nieuwe cantateluik onder de titel Soli Deo Gloria (de sierlijke signatuur die Bach als sacraal kenteken op de meeste partituren aanbracht) moeten we even terug naar het najaar van 2017. Toen concerteerden Philippe Pierlot, Ricercar Consort en Collegium Vocale Gent met ongeveer hetzelfde programma in de Henry Le Boeufzaal van Bozar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de opname van de cantates in 2018 gebeurde. De koraalbewerkingen die Bernard Foccroulle afgelopen zomer in Frankrijk opnam brengen ons dan weer dichter bij de logica van cd-producties.

Zoals de meeste cantates bevatten ook Ich hatte viel Bekümmernis (BWV 21) en Die Himmel erzählen die Ehre Gottes (BWV 76) een thematische voorbeschouwing die tijdens de viering uitmondde in een preek die zich tot alle aanwezige gelovigen richtte. Voor sommige cantates schreef Bach een tweede deel dat meer de theatrale, zelfs opera-achtige toer opging. De preek bleef ook in dit geval een belangrijk onderdeel, mooi in het midden. De orgelwerken vervangen op deze cd de gesproken tussenkomsten.

WAAROM MOET JE DIT HOREN?

Wie de cantates van J.S. Bach zegt, zegt ook die monumentale integraal van John Eliott Gardiner, Monteverdi Choir en English Baroque Soloists in het kader van hun Bach Cantata Pilgrimage in 2000.  Ook deze opname bewijst dat de cantates niet voor de publiektrekkende oratoria en passies moeten onderdoen. Niet op tekstueel én muzikaal vlak. Melomanen kunnen letterlijk en figuurlijk hun hart ophalen bij Ich hatte viel Bekümmernis (Weimar, 1714): smart en troost komen tegenover elkaar te staan, zoals dag en nacht, alsof het ene niet zonder het andere kan. Classic Bach! Dat hoor je in het openingskoor (met het woordje ‘Ich’ dat tot driemaal toe affectief door het koor herhaald wordt) en de aria Seufzer, Tränen, Kummer, Not met een glansrol voor de zuchtende en tranende hobo. Maria Keohane, een van de trouwe solisten bij producties van Ricercar Consort) mocht in deze aria misschien iets meer gezalfd klinken. Julian Prégardien (jawel, zoon van…) is overtuigend, de aria Bäche von gesalznen Zähren lijkt voor hem een binnenkopper.

Die Himmel erzählen die Ehre Gottes (Leipzig, 1723) opent als een glorificatie van God (herkenbaar door de trompetten), maar de cantate ontwikkelt zich in het eerste en teweede deel in een boeiende aanklacht op de aardse idolatrie, hier door bas Mathias Vieweg. Alto Carlos Mena brengt in de emotionele aria Liebt, ihr Christen, in der Tat schaduw en licht en leven en dood samen. In het slotkoor maken de trompetten de cirkelbeweging af: Es danke Gott… Amen.

De instrumentale tussendelen op orgel zijn een intrigerende zet. De in de barok bekende Lutherse Gloriamelodie 'Allein Gott in der Höh sei Ehr’ krijgt een nieuwe dimensie, wanneer ze weerklinkt als een echo van de net gezongen cantate. Kortom: de cd bevat muzikaal-tekstuele triptiekjes die evenzeer glanzen als het goudgelen fragment uit Fra Angelico’s Laatste Oordeel (1425) dat de hoes siert.

PRAKTISCH?

Bach – Soli Deo Gloria (uitgave: Mirare)

Maria Keohane (sopraan), Carlos Mena (alto), Julian Prégardien (tenor) en Matthias Vieweg (bas).

Ricercar Consort en enkele leden van Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Pierlot

Bernard Foccroulle (orgel)

Met een commentaartekst van Yoann Tardivel

Carlo Siau