The Time of our Singing in de Munt: een spectaculaire muzikale reis met Kris Defoort

(dit is een samenvatting van het gesprek in MusicMatters, cfr audio hieronder)

Het operaseizoen in de Munt opende met een knal: staande ovatie en gejoel van het (gemondmaskerde) publiek voor deze wereldcreatie The Time of our Singing, het magnum opus van Kris Defoort.  

De opera is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 2003 van Richard Powers en vertelt het verhaal van de familie Strom, een gemengd gezin in de VS in de periode van net voor de tweede wereldoorlog tot in 1992. Het boek omvat een belangrijk stuk geschiedenis met de hele burgerrechtenbeweging, rassensegregatie en de rellen die daarmee gepaard gaan. Deze gewelddadige buitenwereld dringt ook binnen in de intieme wereld van de personages. Alles begint met het huwelijk van de Afro-Amerikaanse zangeres Delia en de Joods-Duitse fysicus David. Ze werden verliefd tijdens het legendarische concert van de beroemde alt Marian Anderson bij het Lincoln Memorial. Ze krijgen drie kinderen: Jonah die een professionele tenor wordt, Joey, een pianist die zijn broer begeleidt en Ruth die activiste wordt binnen de Black Panthers. In de familie wordt de hele tijd gemusiceerd, geïmproviseerd op muziek uit alle mogelijke genres en tijdperken. Daarnaast is het zoeken naar een eigen identiteit een belangrijk gegeven voor de drie jonge mensen, iets wat allesbehalve een evidentie is.

De aanpassing van het boek van zo'n zevenhonderd bladzijden naar een libretto van een zestigtal pagina's is bijzonder goed geslaagd. Librettist Peter Van Kraaij werkte hiervoor nauw samen met Kris Defoort. Waar in de roman de hele tijd heen en weer in de tijd wordt gesprongen, verloopt het libretto quasi chronologisch. De belangrijkste verteller in het boek is Joey, de pianist. Maar in de opera krijgen alle personages een stem en verloopt alles in dialogen. Alle personages zijn voortdurend aanwezig op het toneel wat ook handig is voor de enscenering om bijvoorbeeld een snelle decorwissel uit te voeren, dat doen de uitvoerders gewoon snel even zelf. De opera is dan ook veel directer dan het boek, ook emotioneel directer: de vele muzikale beschrijvingen in het boek komen soms nogal cerebraal over, in de opera gaan ze in rechte lijn naar het hart. 

Het combineren van een jazz-ensemble en een klassiek orkest is een beproefde werkwijze van Kris Defoort, hij deed het al in zijn vorige opera's maar hier overtuigt het nog meer. In de partituur en de muzikale uitvoering ervan vloeien verschillende stijlen, genres en sferen naadloos in elkaar over: een streepje Bach in de vorm van het Erbarme Dich, een koraalmelodie of een flarde uit een celloconcerto, een sarabande van Händel, Music for a While van Purcell, Time stands still van Dowland, Nessun Dorma van Puccini .... het zijn niet zomaar muzikale citaten, ze dienen het verhaal en de theatrale geloofwaardigheid, ze gaan op in een veelgelaagd muzikaal weefsel dat onmiskenbaar van Kris Defoort is. Pure eigentijdse muziekklanken refereren hier en daar naar Boesmans in het gebruik van feërieke boventonen, vitale orkestrale ritmen voeren je terug naar Stravinsky. En dat gaat dan bijna onmerkbaar over in pure jazz: free jazz wanneer de rebel Ruth (een innemende Abigail Abraham) aan het woord is of cool jazz bij de vrijscène van Jonah en de diva Lisette Soer (mezzo-sopraan Lilly Jörstad). Ontroerende en ook vaak de meest optimistische momenten klinken als pure musical met melodieën die potentiële meezingers kunnen worden. Spreken en zingen gaan op een natuurlijke manier in elkaar over. 

Je wordt als publiek meegezogen in een spectaculaire muzikale reis die eigenlijk ook het persoonlijke muzikale parcours is van Kris Defoort. "Mijn hele leven zit in deze opera" vertrouwde de componist me toe tijdens de pauze ....  

De zeven solisten zijn uitstekend gecast! Basbariton Mark S. Doss in de rol van de grootvader William overtuigt in enkele huiveringwekkende monologen. Claron McFadden ontroert uitermate in de rol van Delia, ze klinkt en oogt met haar zestig lentes als een piepjonge sopraan wanneer ze tijdens het concert van Marian Anderson zachtjes mee vocaliseert en zo de aandacht trekt van David (bariton Simon Bailey). Tijdens de briefscène met haar moeder beweegt ze (mij alvast) tot tranen toe. Met stip vermeld ik ook de jonge Zuid-Afrikaanse tenor Levy Segapane als de zanger Jonah in het verhaal, de meest lyrische momenten zijn voor hem en hij brengt ze met verve. Dirigent Kwamé Ryan (van Caraïbische origine) leidt dit alles met zowel een uiterste precisie als de nodige ritmische vrijheid en dat mondt wel eens uit in extatische momenten. Oh ja ook deze musicus nog met stip vermelden: Mark Turner die de meest sensuele solo's uit zijn saxofoon tovert!

De enscenering van de Amerikaan Ted Hufmann is bijzonder dienend: in functie van de personenregie en van het hoofdpersonage namelijk de muziek!

Sylvia Broeckaert

Bijzonder warm aanbevolen. Nog tot 26 september te beleven in de Munt: meer info op hun website.