GRACE strijdt tegen kunstcriminaliteit

België heeft internationaal een slechte reputatie op het vlak van kunstcriminaliteit. Ons land is een draaischijf voor de illegale handel in geroofd antiek. Dat bleek vorig jaar nog uit een onderzoek van VRT NWS en De Tijd.

Daar moet nu verandering in komen. In Gent slaan de Lokale Politie, UGent en het Museum voor Schone Kunsten de handen in elkaar met een nieuw expertisecentrum over kunstcriminaliteit: GRACE.

Inneke Plasschaert praat erover met Kim Covent, adviseur bij de politiezone Gent.

GRACE staat voor Ghent Research institute for Art & cultural heritage Crime and law Enforcement.

Kunstcriminaliteit is een ruim begrip. Van diefstal uit collecties, vervalsing, heling, plunderingen, verzekeringsfraude, witwassen met kunst maar ook het nieuwe activisme dat in musea de kop opsteekt.

Covent: “Het is een grote kapstok van verschillende fenomenen. Daarom is het moeilijk om het een prioriteit te noemen. Het is soms ook een zwarte zwaansituatie. Er kan jaren niets gestolen worden in een museum en dan is plots het duurste en grootste werk verdwenen.”

Nu ontbreekt het lokale politiekorpsen vaak aan een kader en essentiële kennis. Het centrum zal academische en praktische kennis over kunstcriminaliteit verzamelen en verspreiden. GRACE werkt niet rond bepaalde cases en lopende onderzoeken. Het is geen opsporingscentrum. Opsporing gebeurt enkel door lokale, federale of internationale politiediensten. Wel brengt het verschillende actoren samen: steden, musea, politie en universiteit.

Covent: “We werken met de Gentse politie al enkele jaren samen met het Museum voor Schone Kunsten. We gaven opleiding rond predictive, proactieve profiling. We noemen dat ‘behind enemy minds’. We gaan locaties beveiligen door in het hoofd van de vijand te kruipen en zo voor een betere bescherming te zorgen. Ook de museale sector was daar rond 2015 al mee bezig. We mochten toen in het museum gaan trainen en oefeningen doen zoals een kunstwerk proberen te stelen.”

Begin 2022 ging de laatste speurder van de Cel Kunst en Antiek van de Federale Gerechtelijke Politie met pensioen. “Die cel was inderdaad afgebouwd door het aantal prioriteiten in het nationaal veiligheidsplan”, zegt Covent. “Maar sinds oktober is de cel hersteld en werken er weer mensen op. Ze is in contact met andere cellen in Europa.”

Op 27 februari 2023 is er een studiedag waaraan iedereen die geïnteresseerd is, kan participeren. Inschrijven kan via deze link. Tegen het einde van het jaar is er ook nog een wetenschappelijke publicatie voorzien.