Waarom we W.G. Sebald moeten blijven lezen

Susan Sontag was weg van zijn boeken. Stefan Hertmans noemt hem één van zijn belangrijkste inspiratiebronnen. Tal van lezers gaan in zijn voetsporen wandelen op het Engelse platteland. Twintig jaar na zijn dood, op 14 december 2001, maakt de Duitse schrijver W.G. Sebald nog altijd heel wat los.

Als geen ander reflecteerde hij in zijn boeken op de naweeën van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Dat deed hij op een hoogst persoonlijke, meanderende manier: door als een hond te snuffelen en op te pikken wat op zijn pad kwam, legde hij ooit in een interview aan Jean-Pierre Rondas op Klara uit.

Waarin schuilt de aantrekkingskracht van Sebald? Volgens curator Sam Steverlynck is het zijn hoogst persoonlijke stijl, waarin fictie en non-fictie, beeld en taal met elkaar worden verweven. Vertaalster Els Snick waardeert de melancholische sfeer in zijn boeken, en zijn talent om in de loop van één boek zoveel verhalen aan elkaar te knopen met enorme bochten en sprongen. Voor die verhalen vond Sebald inspiratie in de persoonlijke geschiedenissen die mensen hem toevertrouwden. En dat leidde nog tijdens zijn leven tot controverse: sommigen vonden dat hij hun trauma's misbruikte voor zijn eigen werk.

Overigens had Sebald een bijzondere band met België. Ons land en zijn (koloniale) geschiedenis duiken meermaals op in zijn boeken. Niet in het minst in zijn magnum opus Austerlitz, waarin de magistrale openingsscène zich afspeelt in Antwerpen-Centraal en de personages ook een bezoek brengen aan Breendonk en Zeebrugge. In dat boek komt een erudiete man stukje bij beetje op het spoor van een trauma dat hij zijn hele leven onderdrukt heeft: als Joods kind werd hij met een kindertransport naar Engeland gestuurd om te ontkomen aan de nazi's. Els Snick beveelt dan weer De ringen van Saturnus aan, een boek waarin Sebald in de loop van een wandeling op het Britse platteland de meest uiteenlopende associaties maakt die hem telkens weer bij zijn kernthema's brengen: Duitsland, de Tweede Wereldoorlog, trauma en herinnering.

Beluister hier het volledige gesprek over W.G. Sebald in Pompidou.