MUZIEK VOOR STALIN - AFLEVERING 4 Blijf verwonderd!
Andrej Zjdanov, lid van het Politburo en partij-ideoloog, spreekt tijdens een bijeenkomst van componisten (1948). In het midden, met bril Dmitri Sjostakovitsj.
Na de Tweede Wereldoorlog legt Stalin weer de zweep over zijn volk om het land met harde hand op te bouwen. In de loop van 1945-1948 werd het ene na het andere land ingelijfd en tot 'Sovjetrepubliek' gemaakt. Ook wordt er een nieuwe koers uitgezet voor het geestelijk leven in het land. In vier resoluties verordonneert het Centraal Comité nieuwe richtlijnen voor de literatuur, het toneel, de film en de muziek.
In oktober 1947 wordt de 30ste verjaardag van de Oktoberrevolutie gevierd. Het hoogtepunt van deze viering is de opvoering van de nieuwe opera ‘ De grote vriendschap’ van Vano Muradeli . Maar wanneer Stalin in het Bolsjojtheater de première ervan bijwoont ontsteekt hij in een woede. De opera voldoet volgens hem in geen enkel opzicht aan de eisen van de propaganda. Een week later worden enkele belangrijke componisten bij het Centraal Comité ontboden. Daar worden ze uitvoerig de les gespeld door partij-ideoloog Andrej Zjdanov. ‘Formalisme’ in de muziek is voortaan uit den boze.
Ook wordt er een nieuwe baas aangesteld voor de Componistenbond: de 34 jarige componist Tichon Chrennikov. Het is voortaan zijn taak om componisten als Prokofiev en Sjostakvitsj in de pas te doen lopen. Ze worden gedwongen om in het openbaar hun excuses aan te bieden voor de foute muzikale keuzes die ze in het verleden hebben gemaakt. Wanneer in februari 1948 de vrouw van Prokofiev wordt gearresteerd, en niemand het aandurft om het voor haar op te nemen, blijkt hij hoe wijdverbreid de angst onder de Sovjetkunstenaars in die dagen is. Toch zijn er musici die het wagen om Stalin uit te dagen: o.a. de ‘bijbelse pianiste’ Maria Joedina.
