Geschiedenis

De eerste American Dreams ontrafelt de Amerikaanse Droom zelf: de lokroep van Amerika en het zelfbeeld van de Verenigde Staten als het nieuwe beloofde land van kansen, ruimte en vrijheid. De keerzijde van die droom is de ontgoocheling en de zelfkritiek – want maar al te vaak kan Amerika de hooggespannen verwachtingen niet inlossen. In de muziek weerklinkt het allemaal, openlijk en scherp of heel subtiel.

Vijf zondagen lang vertelt David Van Reybrouck het aangrijpende verhaal van de Indonesische onafhankelijkheid. Of hoe een nieuwe wereld vorm kreeg ‘in bloed, in pijn, met hoop.’

In de ochtend van zondag 7 december voeren bijna 400 Japanse vliegtuigen aanvallen uit op de marinebasis van Pearl Harbor op de Hawaïaanse eilanden. Dat de aanval op Pearl Harbor een mijlpaal is in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog is alom bekend, maar dat die aanval alles te maken heeft met de olievoorraden op Nederlands‑Indië is veel minder doorgedrongen.

Op 17 september 1901 houdt koningin Wilhelmina haar troonrede. In een opmerkelijke passage zegt ze dat Nederland ‘als Christelijke Mogendheid’, ook een ‘zedige roeping’ te vervullen heeft in haar kolonie.

Het Nederlands koloniaal avontuur begint niet met een honger naar grond, maar met een verlangen naar smaak. Specerijen!

Tomaten lijken alledaags en evident: in supermarkten nemen ze meterslange rekken in met al hun vormen, groottes en variëteiten, in sauzen of conserven. Maar waar komt de tomaat vandaan? En hoe is ze in onze salades of spaghettisaus beland? En waarom heet bij ons 'tomaat', wat ze in Italië 'pomodoro' noemen? Kunsthistoricus David Vergauwen en plantenbioloog Ive De Smet leiden ons deze week in Espresso doorheen de kronkelende geschiedenis van de tomaat.

Op 20 augustus 1566 barst in de Onze-Lieve-Vrouw-kerk in Antwerpen de beeldenstorm los.

De zomer na de vreselijke winter van 1564-1565 brengt voor de Antwerpenaren geen soelaas.

De Wildevrouw! Jeroen Olyslaegers heeft ze niet verzonnen. Er liep wel degelijk een echte wildevrouw rond in het Antwerpen van de 16de eeuw. Ze duikt op in de kronieken van Godevaert van Haecht.

De allereerste aflevering van Berg en dal ging in de ether, zondag 23 januari 2011. Tien jaar en meer dan vierhonderdvijftig gasten later, blijft Pat Donnez onvermoeibaar en enthousiast op levenspad gaan, door berg en dal. Pat Donnez praat met historica Sophie De Schaepdrijver over meertaligheid. Ze haalde de inspiratie voor haar betoog uit een bijzonder familiedocument.

De allereerste aflevering van Berg en dal ging in de ether, zondag 23 januari 2011. Tien jaar en meer dan vierhonderdvijftig gasten later, blijft Pat Donnez onvermoeibaar en enthousiast op levenspad gaan, door berg en dal.

Tijdens de laatste jaren van zijn koningschap verblijft Leopold nog het liefst Cap Ferrat. Daar verblijft hij niet alleen, maar in het gezelschap van de laatste grote liefde van zijn leven : Blanche Delacroix, een vrouw van eenvoudige komaf met wie hij had kennisgemaakt op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Ze gaat nu door het leven als 'la Baronne Vaughan', maar intieme kring noemt Leopold haar 'Très Belle'. En zij hem : 'Très Vieux'.

Bij het 25 jarige jubileum van Leopold als regerend vorst wordt Stanley van stal gehaald.

In aflevering 3 van de reeks Leopold II vertelt Johan Op de Beeck over het rijpingsproces van Leopold's kolonisatieplannen.

‘Hij is zo onbeheersbaar en kribbig als men zich maar kan indenken. Niet te begrijpen, want noch zijn moeder, noch zijn vader is zo.’

Loop door een willekeurige stad en kijk eens naar de straatnaambordjes. Weet jij nog wie die mannen en vrouwen zijn? Espresso gaat deze week op zoek naar illustere vergetenen. Zij die een straatnaam kregen, maar geen eeuwige roem.

Maria van Bourgondië? Die viel toch van haar paard? Veel verder komen de meesten niet. Nochtans was de vorstin een spilfiguur in de vijftiende-eeuwse Europese geschiedenis en vooral in de geschiedenis van de Lage Landen. Bart Van Loo leert ons alles wat u moet weten om het belang van Maria te begrijpen.

Wist u dat er tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog meer dan 300 personen geëxecuteerd zijn op het VRT domein, waaronder Edith Cavell en Gabrielle Petit? Of heeft u al gehoord over het ‘ereveld der gefusilleerden’?

Belgen en Nederlanders, ooit waren we inwoners van dezelfde staat: Het Koninkrijk der Nederlanden. Op 16 maart 1815 riep Willem Frederik, een telg uit het Oranje-Nassau geslacht, zichzelf uit tot koning der Verenigde Nederlanden en hertog van Luxemburg. En op 21 september 1815 werd hij in Brussel ingehuldigd als Koning Willem I. 15 jaar later, in 1830, was het al uit met zijn Koninkrijk.

In de jaren 1970 schreven Vlaamsgezinde historici 'Twintig Eeuwen Vlaanderen'. Taal, culturele traditie en anderhalve eeuw achterstelling hadden de natie Vlaanderen gevormd. In navolging van het controversiële 'Histoire Mondiale de la France' (Seuil, 2017) komt uitgever Harold Polis nu met een 'Wereldgeschiedenis van Vlaanderen'.