De winnaar van de Huygensprijs voor dit jaar werd bekendgemaakt in het radioprogramma "Kunststof" op NPO 1. Stefan Hertmans brak vanaf 2013 wereldwijd door met zijn magnum opus "Oorlog en Terpentijn", een aangrijpende roman die zich voor een groot deel tijdens de Eerste Wereldoorlog afspeelt, met ongeëvenaard sterke passages over wat het echt betekent om als jonge volstrekt onervaren recruut aan gevechten te moeten deelnemen en in de meest ellendige omstandigheden in de loopgraven weg te kwijnen. Maar de roman bevat ook mooie fragmenten over liefde en afscheid, verantwoordelijkheid, plichtsbesef en trouw. lnspiratie haalde Hertmans onder meer uit "schriftjes" van zijn artistiek bevlogen grootvader. 

De bekeerlinge

Na het veelvuldig bekroonde, vaak vertaalde en herdrukte "Oorlog en Terpentijn" ging Hertmans op hetzelfde elan voort met "De bekeerlinge", ook (vaag) gebaseerd op historische feiten. "De bekeerlinge" is het verhaal van de vlucht en zwerftochten van een jonge vrouw uit een aanzienlijke familie in de Provence die tijdens de middeleeuwen, met alle religieuze conflicten en pogroms, een relatie begon en een kind kreeg met een joodse man. Sinds die 2 recente romans behoort Hertmans definitief tot de allerbelangrijkste Nederlandstalige auteurs van de voorbije halve eeuw. Tot de "Vlaamse canon".

Hertmans is in zekere zin ook zelf een bekeerling, hij debuteerde met gedichten en meer experimenteel proza, "Ruimte" in 1981, "Gestolde Wolken" waarvoor hij de Multatuliprijs kreeg en "Naar Merelbeke" in 1994. In 1986 leverde hij een bijdrage voor de beruchte bloemlezing "Mooie Jonge Goden". Alles samen schreef hij 1000 bladzijden gedichten, die hun weg vonden naar verscheidene sterke en coherente bundels, zoals "Vuurwerk zei ze".

Als prozaïst beproefde hij met succes alle genres: romans, verhalen, reisverslagen, filosofische essays en monografieën over kunst. Enkele van zijn theaterteksten hebben tot opzienbarende vertoningen geleid, bij voorbeeld "Antigone in Molenbeek". Hertmans neemt met verve deel aan het openbare debat, met een uitgesproken stellingname over allerlei hedendaagse onderwerpen, populisme, migratie, identiteit en vluchtelingen. Dat blijkt uit zijn passage 3 jaar geleden in "Winteruur" op Canvas, wat u bovenaan deze pagina kan bekijken.

Een hele eer

Hertmans (°1951) reageert opgetogen over deze "bijzonder fijne erkenning", omdat de jury rustig en sereen nadenkt over de waarde van een auteur, wars van media-lawaai en zonder druk van commerciële belangen. De Constantijn Huygensprijs is een van de oudste literaire prijzen in ons taalgebied, bestaat sinds 1947. Een auteur kan maar één keer bekroond worden.

Bijna alle groten van de Nederlandse en Vlaamse literatuur hebben de prijs gewonnen, een beperkte greep: Elsschot (1951), Bordewijk (1957), Carmiggelt (1961), Boon (1966), Mulish (1977), Claus (1979), Jan Wolkers in 1982 maar die weigerde, Annie M.G. Schmidt (1987), Nooteboom (1992), Brouwers (1993), Nolens (1997), Tellegen (2007), Grunberg (2009), Van der Heijden (2011) en Tom Lanoye 6 jaar geleden. Veel meer Nederlanders dan Vlamingen, een verhouding van 1 op de 10, en de meeste winnaars kregen de bekroning ook vrij laat in hun carrière. De prijs is genoemd naar Constantijn Huygens, een van de bekendste dichters en componisten van de 17de eeuw. In de jury zaten dit jaar onder meer Sarah Vankersschaever en Carl De Strycker. 

Van A tot Z

In oktober 2017 nam Ruth Joos een aflevering op van 'Van A tot Z' in de werkkamer van Stefan Hertmans. U kan de 26 afleveringen nog steeds bekijken via VRT NU

Bron: Lucas Vanclooster / VRT NWS