Villa d'Este 12 juni: Muziek & FilmKlassieke muziek

The Godfather

Onze reis begint zoals altijd in Italië, het land van Fellini en Visconti, van Morricone en Rota. Nino Rota (1911 - 1979), bekend om zijn intense en langdurige samenwerking met Federico Fellini, schreef naast filmscores ook heel wat kamermuziek, symfonieën en opera's. In zijn Concerto per archi blijf je de filmcomponist herkennen. Het is een fijnzinnig meerdelig orkestwerkje zonder veel franje. Martin Scorsese gebruikte dan weer 'klassieke muziek' in zijn ruwe film Raging Bull: het oorstrelende Intermezzo uit Cavalleria Rusticana van Pietro Mascagni. En Giacomo Puccini was door zijn meeslepende, romantische melodieën een belangrijke inspiratiebron voor Erich Wolfgang Korngold.

Frédéric Devreese

Dichter bij huis vinden we Frédéric Devreese (1929 - 2020) Wie kent niet zijn Valse sacrée uit L'Oeuvre au Noir en wie heeft nog nooit gehoord van zijn Suite Benvenuta? Maar Devreese schreef ook vier pianoconcerto's. Vandaag laten we zijn laatste, 4e Pianoconcerto horen. Het was het opgelegde werk voor de Koningin Elisabethwedstrijd in 1983. Met zijn stuwende ritme is het als een oorwurm in het geheugen blijven hangen. 

Labor en Mahler

In de film Dood in Venetië (1971) gebruikte Visconti op zeker moment het Adagietto uit Gustav Mahlers Symfonie nr.5. Het maakte Mahler ook onsterfelijk bij het niet-klassieke publiek. Mahler, zoals zijn naam het zegt, kon zodanig met kleuren schilderen dat zijn muziek als een soundtrack op beelden kon geplakt worden. We maken van de gelegenheid gebruik om hier een Keuze van Klara in te lassen: de intens mooie Cellosonate nr.1 op.7 van de Weense componist Josef Labor. Deze prachtige muziek staat op een cd met uitsluitend muziek van deze onbekend gebleven componist uit Mahlers entourage. Het is ook de componist die als allereerste een concerto voor de linkerhand schreef. Voor Paul Wittgenstein, in 1915.

De Sovjets

Na het nieuws van 16u zitten we in de USSR. Het Sovjet-regime wilde cultuur voor de gewone sterveling, toegankelijk en herkenbaar, liefst ook muziek die tegelijk het 'fantastsiche' regime bejubelde. Vrolijke, ongekunselde muziek dus. 'Serieuze' componisten konden zich helemaal laten gaan in de meest groteske filmmuziek. Een kans die ze niet lieten liggen, getuige de verfilmde operette Cheryomushki van Dmitri Sjostakovitsj en de muziek van Alfred Schnittke (1934-1998) bij de kortfilm Clowns und Kinder

Vrouwelijke filmmuziek

Die bestaat ook! De Engelse Rachel Portman (°1960) schrijft uitsluitend filmmuziek. Ze begon met televisieseries en films voor de BBC en werkte mee aan wel 100 producties voor theater en film. Voor haar muziek bij de film Emma kreeg ze in 1997 een Oscar voor beste filmmuziek en in 2015 een Emmy Award voor de muziek bij de televisiefilm Bessie. Andere bekende filmscores zijn die voor The Cider House en Chocolat.

Een filmisch gitaarconcerto 

De Canadese componist Howard Shore (74) verdeelt zijn tijd over filmmuziek én muziek voor de concertzaal. Hij schreef liederen, concerto's en een opera, maar zijn muziek voor The Lord of The Rings is het beroemdst. Voor gitarist Milos Karadglic componeerde hij in 2018 een sfeervol Gitaarconcerto met de titel The Forest. Natuurlijk is de filmische sfeer nooit veraf. Karadaglic vertelt hierover: "The first time I heard the piece, I was moved by the honest simplicity of its harmonies, idiomatic writing and incredibly programmatic nature that makes you instantly dream up so many colours and sceneries in your head. The work is magical, just like the enchanted forest Howard wanted to paint with his unique musical brushstrokes.” 

Hollywood!

Een legendarische samenwerking was die van Alfred Hitchcock en Bernard Hermann (1911-1975). Deze twee werkten samen van 1955 tot 1966. Het zal moeilijk zijn te luisteren naar het Klarinetkwintet Souvenirs de voyage (1967) zonder aan Vertigo of Psycho te denken. Het onheilspellende, de suspens lonkt uit iedere hoek.... Philip Glass (84) werkte dan weer samen met Martin Scorses voor de film Kundun. En heel mooie partituur waar de klanken van Tibet prachtig in verweven zitten. Scorsese zei over de muziek: "For me, the images in the film no longer stand on their own without Philip Glass’ music."

Dirk Brossé

Dirk Brossé (60) hoort helemaal thuis in het rijtje van internationaal bekende filmcomponisten/dirigenten die ook klassieke muziek schrijven. Of is het omgekeerd: een componist die vaak en graag filmmuziek schrijft en dirigeert. Bekende scores zijn die voor de films Daens en Koko Flanel. En het was niemand minder dan de bekende filmcomponist John Williams die hem uitkoos om de filmmuziek van Star Wars te dirigeren tijdens de wereldtournee 'Star Wars, a musical journey'. Brossé heeft ook prachtig voor de stem geschreven. Luister maar naar La Vida es un Sueño, voor sopraan en orkest, met mooi aansluitend de dromerige Elegie voor cello en orkest. Brossé heeft altijd veel bewondering gehad voor François Glorieux, Frédéric Devreese en Leonard Bernstein. Hij is huisdirigent van het Internationaal Filmfestival Gent en dirigeert steeds het gala van de World Soundtrack Awards.

Greet Van 't veld